سازمان اثر مى گذارند. آنها عبارتند از: ويژگى هاى فردى، ويژگى هاى شغلى و ويژگى هاى موقعيت كار

ويژگى هاى فردى

تمايلات، علاقه ها، نگرش ها و نيازهايى است كه فرد با خود به محل كار و سازمان مى آورد. بديهى است، افراد از نظر ويژگى ها با هم متفاوت اند و داراى انگيزه هاى گوناگونى خواهند بود. براى مثال امكان دارد يك نفر در پى كسب حيثيت باشد و شغل يا كارى موجب انگيزه وى گردد كه داراى عنوان جالب يا چشمگير باشد، ديگرى به دنبال پول باشد و تنها حقوق بالا مى تواند در او ايجاد انگيزه كند.

ويژگى هاى شغلى

همان ويژگى هاى كار هستند، يعنى ميزان مسئوليت، گوناگونى يا تنوع كارها و حد يا ميزانى كه نوع شغل بتواند فرد را ارضا كند. امكان دارد شغل يا كار به گونه اى باشد كه فرد در درون احساس رضايت بكند "رضايت باطنى" بسيارى از افراد خواستار كارهايى هستند كه خواسته هاى درونى و باطنى آنها را ارضا كند.

ويژگى هاى شرايط كار "موقعيت كار"

عواملى هستند كه در محيط كار وجود دارند. آيا همكاران فرد را تشويق و ترغيب مى كنند تا كارى با استاندارد بالا انجام دهد يا آنها وى را وادار مى كنند كه كارى ضعيف ارائه نمايد؟ آيا مقامات بالاتر به عملكرد عالى پاداش مى دهند يا به آن توجهى نمى كنند؟ آيا فرهنگ سازمانى به گونه اى هست كه به اعضاء توجه شود يا اينكه نسبت به افراد بى تفاوت

است و به اصطلاح با نگاه سرد به آنها مى نگرد.

[استونروفرى من، مديريت، ترجمه على پارسائيان و سيد محمد اعرابى، جلد سوم، ص 960 -961.]

عوامل ايجاد انگيزه در مديريت

1- چالشى بودن كار- در صورتى كه انجام كار نه چندان آسان و نه محال باشد، گفته مى شود چالشى است. وظايف، مسئوليت ها و قدرت مجريان بايد متناسب با نياز و توانايى هاى ايشان در كار باشد. به هر حال آنان بايد به طور مداوم كيفيت كارشان را با استفاده از سيستم باز خورد بررسى كنند.

2- مقام- يكى از انگيزه هاى آدمى داشتن موقعيت اجتماعى است كه اين موقعيت اجتماعى، در يك سازمان ادارى به صورت پست سازمانى جلوه گر مى شود. مقام شامل: عنوان، نظارت و مانند آن است.

3- انگيزه رهبرى- احساس نياز فرد به اينكه در ميان همكاران و هم رديفانش رهبر باشد.

4- رقابت- تلاش آدمى را براى كسب مزاياى سازمانى بيشتر "به ويژه مقام و..." كه ديگران نيز خواهان آنند، رقابت مى گويند. البته لازمه اين تلاش رعايت ارزش هاست.

5- پول- پول را عامل انگيزش مهمى مى دانند، زيرا كه به آن وسيله، ميزان قدردانى سرپرست از نحوه فعاليت فرد، مقام، موقعيت و قدرت او سنجيده مى شود.

انگيزه مديريت در اسلام

در جوامع غير الهى، مديران از دانش و فن مديريت به عنوان ابزارى كار آمد در جهت دست يافتن به خواسته هاى مادى و نفسانى فردى همچون: رل، شهرت، قدرت و مانند آن استفاده مى كنند. اما در نظام ارزشى اسلام كه هدف انسانها، دست يابى به قربت و رضايت خداوند است نه تامين هدف هاى گذرا و ميان تهى دنيايى، انگيزه مديران چيز ديگرى است.

مدير مسلمان به شغل خويش به چشم تكليفى كه انجام آن بر او لازم است، مى نگرد. تكليفى كه جهت آن را خواسته هاى او يا ديگران تعيين نمى كند، بلكه مسير آن را قوانينى كه شارع مقدس اسلام وضع كرده است، تعيين مى كند، و هر حركت خير يا شرى در آن حتى اگر به قدر ذره اى ناچيز باشد، مورد حسابرسى قرار مى گيرد. مدير مسلمان در حوزه ى كار خويش اداى وظيفه و ايفاى مسئوليت مى كند نه حكومت.

[رضائيان، على، اصول مديريت، ص 222.]