مقدمه ى مؤلّف - مجموعه مقالات الزهراء (س) نسخه متنی

ربيع الثانى 1369 رحلت فرمود. و در دارالسعاده- از صحنهاى حرم مطهر رضوى عليه السلام- در جوار مرحوم شيخ مرتضى آشتيانى دفن شد. حشره الله مع اوليائه الائمه المعصومين عليهم السلام. ماده ى تاريخ زير درباره ى رحلت ايشان است:

اسامى مبارك برخى از اساتيد ايشان را به شرح زير در كتب رجال ثبت كرده اند:

در نهاوند: شيخ جعفر بروجردى

در بروجرد: آقا حسين شيخ الاسلام.

در سامراء ميرزا محمد حسن شيرازى، حاج ميرزا حسين نورى.

در نجف: ميرزا حبيب الله رشتى، حاج ميرزا حسين خليلى، سيد ابوالقاسم اشكورى، شيخ محمد حسن مامقانى، مولى محمد كاظم خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى، شيخ فتح الله شريعت اصفهانى، مولى لطف الله مازندرانى، شيخ محمد طه نجف.

در تهران و مشهد: شيخ عبدالرحيم بروجردى، ميرزا عبدالرحيم نهاوندى، شيخ محمد تقى بجنوردى، مير سيد على حائرى يزدى، ميرزا محمد حسن آشتيانى، ميرزا ابوالحسن جلوه، ميرزا محمد رضا قمشه اى، ميرزا حيدر نهاوندى. رضوان الله عليهم اجمعين.

ايشان، در اين مدت، از حاج ميرزا حسين نورى، ميرزا حبيب الله رشتى، و شيخ الشريعه اصفهانى اجازه ى روايتى گرفت.

نظرات برخى از اعلام، تا حدى گوياى مقامات علمى و عملى ايشان است.

مرحوم شيخ آقا بزرگ تهرانى مى نويسد:

«آثار او، بر آگاهى وسيع، و تبحر او در فقه و اصول و حديث و تفسير و

تاريخ و علوم ديگر دلالت دارند. وى بعد از نماز، مردم را موعظه مى نمود و موعظه ى او، تأثير شديد در نفوس مستمعين مى نمود. و اين، بدليل اخلاص و صدق لهجه و تقوا و التزام وى به آداب و سنن شرعى بود. و از آن رو كه وى مقيد بود قبل از تعليم آن مواعظ به ديگران و امر كردن مردم بدانها، خود بدنها عمل كند.» (طبقات اعلام الشيعه، نقباء البشر ج 4 ص 1599).

مرحوم ميرزا محمد على اوردبادى مى نويسد:

«روزى كه سعادت، مرا به تقبيل عتبه ى مقدسه ى رضويه مساعدت نمود، با جناب معظم له ملاقات و معاشرت نمودم. و نديدم او را مگر مثال تقوى، و سمت زهد، و منبع علم، و رمز فهم و دانش، و بهاء ايمان، و مطابقت قول با فعل» (علما معاصرين ص 221)

و صاحب گنجينه ى دانشمندان مى نويسد:

«به كثرت قدس و تقوى معروف، و به زهد و ورع موصوف، و از نوادر عصر بودند. و بسيارى از علماء و مبلغين كنونى از آنجناب اجازه ى روايتى دارند.

در مسافرت مرحوم آيه الله بروجردى به مشهد، جاى نماز خودش را به معظم له واگذار، و در شبستان بزرگ مسجد گوهر شاد، خود با هزارها نفر مردم متدين و دانشمندان به آن مرحوم اقتدا مى كردند.

نمازش، با اينكه از همه ى نمازها طولانى تر بود، جمعيتش از جماعات ديگر بيشتر بود. و جدا از حيث كم و كيف، اول نماز جماعت خراسان حالات عبادى و خضوع و خشوع مخصوصى داشت»

(گنجينه ى دانشمندان ج 1 ص 274- 273)

نوده ى ايشان، مرحوم حاج شيخ محمد فريد نهاوندى، صاحب كتاب «اسرار نماز» (مطبوع)، و داراى فضل و ذوق سرشار، از تلامذه ى مرحوم آيه الله بروجردى بود، كه در سال 1389 هجرى در تهران درگذشت، و در مشهد

مقدس دفن شد.

آثار مرحوم حاج شيخ على اكبر نهاوندى، بيشتر در زمينه ى تاريخ و حديث و سيره ى معصومين عليهم السلام، و غالبا به سبك و شيوه ى منبرى است. و لذا از جاذبه ى خاصى برخوردار است.

نام برخى از اين آثار را- تا آنجا كه در فهارس ثبت شده- در زير مى آوريم:

1- انوار المواهب فى نكت اخبار المناقب. (الذريعه 445:2).

اين كتاب، مجموعه اى است شامل مطالب برگزيده و اخبارى كه حاوى نكات و نيازمند توضيحات مخصوصى است. و خود، شامل چهار جزء است، كه هر كدام از آنها، نام جداگانه اى دارد:

الف- العسل المصفى فى نكت اخبار مناقب المصطفى صلى الله عليه و آله. (الذريعه 263:15).

ب- اليد بيضاء فى نكت اخبار مناقب الزهراء صلوات الله عليها (الذريعه 277:25).

ج- الكوكب الدرى فى نكت اخبار مناقب على عليه السلام (الذريعه 186:18)

د- السبع المثانى فى نكت اخبار مناقب الحسن الاول الى الحسن الثانى عليهم السلام (الذريعه 130:12).

چاپ سنگى، تهران، 1360 هجرى.

2- العبقرى الحسان فى احوال مولانا صاحب الزمان عليه السلام

(الذريعه 215:15)

اين كتاب، ابتدا قرار بوده كه جزئى از كتاب انوار المواهب باشد، اما

بدليل تفصيل زياد، خود به كتاب مستقلّى تبديل شده است. و شامل پنج بخش است:

الف- الرفرف الاخضر فى بشارات ظهور الحجه المنتظر.

ب- المسك الاذفر فى الولاده و معجزات الحجه المنتظر.

ج- الصبح الاسفر فى اثباه مهدويه الحجه المنتظر.

د- الياقوت الاحمر فى من راى الحجه المنتظر.

ه- النجم الازهر فى علائم ظهور الحجه المنتظر.

چاپ سنگى، تهران، 1363 هجرى. افست 1403، در دو مجلد بزرگ.

3- انهار النوائب فى نكت اخبار المصائب (الذريعه 450:2).

4- الجنه العاليه والجعبه الغاليه (الذريعه 109:5).

اين كتاب، مجموعه اى كشكول مانند است. طبع سنگى، تهران، 1345.

5- گلزار اكبرى و لاله زار جعفرى. (الذريعه 215:18).

اين كتاب شامل 114 بخش، به عدد سور قرآنى است.

چاپ سنگى، تهران، 1352 و 1377.

6- بنيان رفيع فى احوال خواجه ربيع (الذريعه 152:3).

اين كتاب، در اثبات حسن حال و تشيع خواجه ربيع، و پاسخ به كسانى است كه در قدح او سخن گفته اند. در فهرست مؤلفين مشار 501:4 و فهرست كتب چاپى فارسى افشار 136:1، از اين كتاب، بنام «اخلاق ربيعى» نام برده اند. كتاب، در سال 1341 تأليف، و در سال 1345 در

تهران چاپ شده است.

7- راحه الروح فى شرح حديث «مثل اهل بيتى كمثل سفينه نوح»

(الذريعه 10 / 56).

در اين كتاب، بيست وجه در تشبيه اهل بيت عصمت عليهم السلام به كشتى نوح ذكر شده، و در هر باب فوائد فراوانى آمده است. و تأليف آن در سال 1341 به پايان رسيده است.

چاپ سنگى، تهران، 1351. و چاپ حروفى، مشهد، 1380.

8- عناوين الجمعات فى شرح دعاء السمات. (الذريعه 351:15).

اين كتاب، به نام «وسيله النجاه» نيز نامگذارى شده است (نقباء البشر ج 4 ص 1600- الذريعه 91:25).

مؤلف، اين كتاب را تا عنوان پنجم (جمله ى: «و بمشيتك التى دان لها العالم») نوشته، و موفق به اتمام آن نشده است.

طبع سنگى، تهران، 1332.

9- خزينه الجواهر فى زينه المنابر (الذريعه 158:7).

اين كتاب نيز به سبك منبرى، و در سال 1336 نوشته شده است.

چاپ سنگى، تهران، 1358 و 1370 و 1373. چاپ حروفى. اسلاميه تهران، 1405.

10- جنّتان مدهامتان (الذريعه 164:5).

اين كتاب، به سبك كشكول است. و كتب و رسائل مستقلّى بتمامها در آن درج شده است.

چاپ سنگى، تهران، جلد اول، 1353 و جلد دوم 1354.

11- جواهر الكلمات فى النوادر والمتفرّقات (الذريعه 279:5).

اين كتاب نيز كشكول مانند است.

چاپ سنگى، تهران، جلد اول 1368، و جلد دوم 1369.

12- مفرح القلوب و مفرّج الكروب در حكايات مطلوب (الذريعه 360:21). چاپ سنگى، تهران.

13- طور سيناء فى شرح حديث كساء (الذريعه 181:15)

14- رشحه النداء فى مسئلة البداء (الذريعه 237:11)

15- فوائد الكوفيه فى مكائد الصوفيه (الذريعه 357:16)

16- وسائل العبيد الى مراحل التوحيد (الذريعه 72:25).

بخشى از اين كتاب، درباره ى حديث بداء است.

17- نفحات العنبريه فى بيانات المنبريه (الذريعه 248:24)

18- لمعات الانوار فى حل مشكلات الآيات والاخبار (الذريعه 344:18).

چاپ سنگى، تهران.

19- كشف التغطيه عن وجوه التسميه.

اين كتاب، در ابتداى كتاب انوار المواهب، توسط مؤلف نام برده شده، و در الذريعه ذكر نشده است.

20- الفتح المبين فى ترجمه الشيخ على الحزين (الذريعه 107:16)

21- مقاليد الفتوح لمغاليق كتاب راحه الروح.

22- الباقيات الصالحات فى تفسير سوره يس والصافات.

اين دو كتاب نيز در ابتداى انوارالمواهب مذكور است.

23- حاشية على اصل البرائه من الرسائل (الذريعه 159:6).

24- صلاه المسافر (الذريعه 84:15).

تقريرات بحث استادش شيخ محمد طه نجف.

25- المواريث (الذريعه 447:1، كه بعنوان «كتاب الارث» از آن نام برده).

تقريرات درس مرحوم سيد محمد كاظم يزدى.

26- رسالة فى الحقيقه والمجاز (الذريعه 51:7).

27- الغيبة و حكم الاغتياب (الذريعه 78:16).

28- موائد الواهب (الذريعه 215:23)

29- ما يغنى عن المغنى. (فهرست مؤلفين مشار 501:4).

چاپ سنگى، تهران، 1366.

البته ايشان، كتب عديده اى در تقرير دروس اساتيد خود نگاشته اند، كه اكثر آنها ذكر نشده است.

كتاب حاضر، جز دوم از كتاب انوارالمواهب است، كه بر اساس چاپ سنگى 1360 تهران چاپ شده است. استخراج مدارك، توضيحات، تعليقات و حواشى همه از گردآورنده ى اين مجموعه است.

اميد است نشر اين رساله، موجب تقرّب بيشتر مؤلف و مصحّح و ناشر به آستان مقدّس حضرت فاطمه زهرا صلوات الله عليها گردد، و ذخيره ى آخرت آنان باشد. آمين.

ربيع الثانى 1408

مدارك اين مقدّمه:

1- علماى معاصرين، ص 221- 219.

2- ريحانه الادب ج 6 ص 270- 269.

3- مقدمه ى انوار المواهب.

4- فهرست مؤلفين كتب چاپى، مرحوم خانبابامشار، ج 4 ص 502- 500.

5- معجم مؤلفى الشيعه، على فاصل نجفى، ص 423- 422.

6- الذريعه، ذيل نام كتب، صفحات ياد شده.

7- طبقات اعلام الشيعه، نقباء البشر فى القرن الرابع عشر ج 4 ص

1600- 1599.

8- گنجينه ى دانشمندان، ج 1 ص 274- 273 و ج 7 ص 190- 189.

9- مصفّى المقال فى مصنّفى علم الرجال، ص 341.

10- فهرست كتابخانه ى آستان قدس رضوى، چاپ قديم، ج 6 ص 365- 364.

11- فهرست كتب چاپى فارسى، چاپ بنگاه ترجمه و نشر كتاب، ذيل نام كتابها.

12- هديه الرازى الى المجدّد الشيرازى، ص 134.

13- مرگى در نور (شرح حال آخوند خراسانى) ص 136.

14- زندگى و شخصيت شيخ انصارى، چاپ 1339 شمسى، ص 88.

15- تاريخ علماى خراسان، ميرزا عبدالرحمن مدرس، چاپ 1341 شمسى، مشهد، ص 310.

16- مكارم الآثار، ميرزا محمد على معلم حبيب آبادى، چاپ اصفهان، ج 6 ص 2209- 2207 و ج 2 ص 449.

در اين كتاب مى نويسد: وى داماد مرحوم سيد مرتضى واعظ يزدى- از علماى قرن سيزدهم متولد 1212- بوده است.

مقدمه ى مؤلّف

مقدمه ى مؤلّف

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمدلله رب العالمين والعاقبه للمتقين و لاعدوان الا على الظالمين والصلوه والسلام على اشرف الانبياء والمرسلين و افضل السفرآء المقربين محمد بن عبدالله خاتم النبيين و على اله و اولاده خلفاء الراشدين و حلفاء القران المبين واللعنه على اعدائهم و مخالفيهم من الان الى قيام يوم الدين.

و بعد چنين گويد متعطّش زلال رحمت خداوندى على اكبر بن حسين نهاوندى اصلح الله له احوال داريه و اذاقه حلاوه نشأتيه، كه چون بعون الله الملك الواهب، فارغ شدم از تأليف جزؤ اول از كتاب مستطاب انوار المواهب فى نكت اخبار المناقب كه ملقب به «العسل المصفّى فى نكت اخبار المناقب المصطفى» است، مستمدا من الله الملك السّبحانى شروع نمودم در تاليف جزؤ ثانى كه ملقب است به: «اليد البيضاء فى نكت اخبار مناقب الزهراء» صلوات الله عليها و على ابيها و بعلها و بنيها و هو المتكمل لثانى الانوار المتعلقّ بوالده الائمه الاطهار عليهم صلوات الله الملك الغفار اسئل الله تبارك و تعالى على التوفيق لا تمامه و ان يساعدنى فى تنظيمه و اختتامه و به استعين فانه تعالى شانه

خير موفّق و معين.

نور دوم

___________________________________

يعنى فصل دوّم از سيزده ى فصل كتاب انوار المواهب. در لطائف و نكت

___________________________________

نكت: جمع نكته بعضى از آيات مؤوّله

___________________________________

مؤوّله: تاويل شده و اخبار وارده در شان حضرت صديقه طاهره فاطمه زهراء سلام الله عليها است و در آن دو و ميض

___________________________________

وميض: شعاع، پرتو است