4 کاروانسرای معروف زنجان

کاروان سرای قدیمی و زیبای نیک پی در روزگار بر پایی خود اهمیت و عظمت زیادی داشته است این کاروانسرا که از نوع کاوران سرای 4ایوانی بوده واز آجرهای قرمز رنگ ساخته شده هم اکنون به شدت تخریب شده و تنها بخش کمی از آن باقی مانده است.در بیشتر سفرنامه های جهانگردان و مستشرقینی که از منطقه زنجان دیدن کرده اند از کاروان سرای نیک پی نام برده شده و بیشتر آنها در این مکان اقامتی داشته اند که نشان از اهمیت آن در روزگار برپایی خود دارد.

کاروان سرای سنگی

کاروان سرای سنگی که از نوع کاروان سرای برون شهری بوده در قرن 11 ه.ق به دستور شاه عباس صفوی خارج از بافت قدیم شهر زنجان واقع شده است این بنا به دلیل تغییر کاربری هم اکنون به عنوان سفره خانه سنتی مورد استفاده قرار می گیرد.پلان این کاروان سرا به سبک چهار ایوانی است حجره های آن در یک طبقه قرار گرفته اند و سقف ها از نوع قوسی هستند استفاده از سنگ به عنوان مصالح اصلی در ساخت کاروان سرا باعث شده است که این بنا با عنوان کاروان سرای سنگی و در زبان محاوره ای داش کاروان سرا معروف شود این بنا از لحاظ این که تنها باقی مانده از کاروان سراهای زنجان است حایز اهمیت فراوانی است بنای کاروان سنگی که روبهروی راه آهن شهرستان زنجان و در خیابان خیام این شهر واقع شده با شماره 2128به ثبت رسیده است.

کاروان سرای قره بلاغ

کاروان سرای قدیمی قره بلاغ که اکنون به علت تخریب کامل به صورت یک تپه تاریخی در آمده است در خارج از شهر زنجان قرار گرفته و به نظر می رسد که از نوع کاوران سرای چهار ایوانی بوده باشد.

سرای دخان

سرای دخاندر محله مسگرهای بالا به موازات بازار زنجان قرار گرفته و از نوع کاروان سراهای درون شهری است این کاروان سرا که در اواخردوره قاجاریه ساخته شده است در دوره پهلوی با گرفتن امتیاز از دولت وقت به مرکز تولید و توزیع توتون و تنباکو در ناحیه باختر ایران تبدیل شد.

منبع: تبیان زنجان

تهیه و تنظیم: زهره حضرتی