افزایش نجومی رقم دستمزد بازیگر

از پرده سینما تا قاب تلویزیون

سرنوشت سینمای ایران جدای از حضور برخی دست‌های پنهان در حوزه اکران که به وجود پخش‌کننده -تهیه کنندگان با نفوذ در سینما مربوط می‌شود گاه به حضور و حقوق برخی هنرپیشه‌ها پیوند می‌خورد. حضوری که سینمای ایران را به شکلی دیگر در سراشیبی سقوط قرار می‌دهد. این هنرپیشه‌ها زمانی در سینما نقش تعیین کننده پیدا می‌کنند که هدف مخاطبان برای رفتن به سینما، دیدار تصویری با هنرپیش‌گان محبوب باشد تا دیدن یک فیلم خوب هرچند بعد از آن، آهی می‌کشند که کاش هنرپیشه محبوبشان در این فیلم بازی نمی‌کرد و کاش .....!

هر چند تب فروش فیلم در سینمای ایران بر اساس نام هنرپیشه بیشتر از یک هفته طول نمی‌کشد و پس از آن فیلم مربوطه اگر مطابق با ذائقه مخاطبان نباشد دچار افت شدید فروش می‌شود، اما مسلماً تهیه کننده این فیلم برای حضور همین هنرپیشه محبوب حاضر شده است تا چند ده میلیون تومان هم هزینه کرده و با وی قرار داد ببندد.

نکته تأسف بار در این زمینه اینکه، یکی از تهیه کنندگان سینمای ایران فیلم‌نامه را بر اساس هنرپیشه‌های به اصطلاح بفروش سفارش می‌دهد و خارج از محتوا به این مسئله دامن می‌زند که هنرپیشه نقش اساسی در سینمای ایران دارد نه محتوای فیلم! شاید ایجاد همین زمینه باعث شود تا عده‌ای از هنرپیشه‌ها هم از این فرصت سوء استفاده کرده و حالا که خود را دارای نقش تعیین کننده! می‌داند رقم چند صد میلیونی هم پیشنهاد دهد.

گاهی شیوه دیگر تهیه کننده‌ها هم در افزایش دستمزد هنرپیشه‌ها تأثیرگذار است.آن هم زمانی است که برخی تهیه کنندگان دستگاه‌های دولتی که قصد ایجاد فرصت کار برای کارگردان ناشناخته دارند، از هنرپیشه‌های معروف دعوت بکار می‌کنند و مجبور می‌شوند ناشناخته بودن کارگردان را با افزایش دستمزد فلان هنرپیشه جبران کنند.

قاعدتاً این قرارداد معیار سایر قراردادهای این هنرپیشه شده تا هزینه تولید فیلم‌ها چند برابر بدین واسطه افزایش یافته و در نهایت محتوا فراموش شود. اما برخی از سینماداران هم شرط اکران فیلم را حضور فلان هنرپیشه به اصطلاح بفروش می‌دانند تا زمینه اکران اورژانسی فیلم را فراهم کنند که این رویه نیز باعث می‌شود تا تهیه کنندگان هم برخی این هنرپیشه‌ها را به منظور افزایش تضمین اکران فیلم، آن هم به هر قیمت برای بازی در فیلم خود دعوت کنند و رقم مذکور را به شیوه‌های دیگر جبران کنند.

شاید خیلی غیر واقع نباشد که هنرپیشه در سینمای ایران یکی از تعیین کننده ترین افراد در محتوا، اکران، سرمایه و...باشد.در همین زمینه بایستی عنوان کرد که همیشه هنرپیشه‌ها خود را متعلق به مردم می‌دانند و مدعی می‌شوند که برای مردم کار می‌کنند بنابراین جای این سوال مطرح است که آیا این افراد حاضرند در یک فیلم فرهنگی تأثیر گذار، رقمی پایین‌تر از رقم عرف خود بگیرند!؟ هرچند کارنامه برخی هنرپیشه‌های سینمای ایران همچون پرویز پرستویی، نشان از آن دارد که آن‌ها خارج از قاعده مذکور هستند و به هر قیمتی حاضر به بازی در هر فیلمی نیستند و برای هر فیلمی هم دندان گرد نیستند.

گاه افزایش رقم دستمزد هنرپیشه‌ها خارج از پرده سینما اتفاق می‌افتد و این بار مدیران و تهیه کنندگان تلویزیونی برای افزایش مخاطب سریال، حاضرند دستمزد چند صد میلیونی به این هنرپیشه‌ها بدهند که حتی در چند قسمت محدود یک سریال حضور پیدا کنند!کما اینکه گاه برخی از این هنرپیشه‌ها برای حضور در برنامه‌های زنده تلویزیونی، برای چند دقیقه حضور چند ده میلیون تومان، طلب می‌کنند و تلویزیون هم در این زمینه هیچ مشکلی ندارد و ظاهراً با کمال میل هم این هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند!

نگاه به برخی دستمزدها قابل توجه است: محمدرضا گلزار برای بازی در یک فیلم سینمایی طلب دستمزد یک میلیاردی می‌کند، یکی از بازیگران مطرح سینما دستمزد خود برای بازی در یک سریال تلویزیونی را ماهیانه 30 میلیون تومان اعلام می‌کند. فریبرز عرب‌نیا دستمزد خود برای 5 سال کار در مختارنامه را 600 میلیون تومان اعلام می‌کند، دستمزد هدیه تهرانی برای بازی در فیلم سینمایی "هفت دقیقه تا پاییز" 150 میلیون تومان اعلام می‌شود و ....تقریباً می‌توان گفت که کمتر هنر پیشه‌ای را می‌توان پیدا کرد که دستمزدش کمتر از 40-50 میلیون تومان برای یک ماه کار باشد! و ظاهراً اداره مالیاتی، مجامع صنفی مرتبط و ....ظاهراً نقشی در کنترل این دستمزدها ندارند!

اظهار نظر برخی هنرمندان درباره رقم دستمزدها نیز خالی از لطف نیست: سعید راد معتقد است: بازیگری یک حرفه جدی و کامل است بنگاه خیریه نیست که کسی بخواهد بازیگر را به فقر یا درآمد پایین مجبور کند. ما قواعد بازیگری را فراموش کرده‌ایم و با این وضع هویت سینمای ما رو به نابودی خواهد رفت. پانته آ بهرام در این زمینه می‌گوید: در حرفه بازیگری پیچیدگی‌ها و دشواری‌هایی هست که از بیرون دیده نمی‌شود و گاهی نادیده گرفته می‌شود. برداشت عمومی این است که بازیگری یعنی توانایی خندیدن و گریستن در هر زمان و مکانی. اما روی انرژی و جانی که برای در آوردن نقش خرج می‌کند نمی‌توان قیمت گذاشت. وی ادامه می‌دهد: کسانی که داعیه ثروت گریزی و تجمل گریزی دارند چرا فقط به بازیگرها پیله می‌کنند؟ کسی می‌تواند از یک آدم تازه به دوران رسیده بپرسد که چگونه ظرف دو سال از زیر خط فقر به بالای همه خطوط ثروت رسیده‌اند؟ فقط بازیگرها هستند که همه اجازه دارند در زندگی خصوصی‌شان سرک بکشند و درباره رقم دستمزدشان اظهار نظر کنند؟ آیا دولت می‌تواند بازرگان‌ها و مغازه‌دارها را مجبور کند از حد مشخصی بیشتر در آمد نداشته باشند؟

بخش سینما و تلویزیون تبیان

منبع: مهر