روستای بریس

در 60 كیلومتری شرق چابهار، در پس كوههای مخروطی كه گویی تكه یی از زمین شهاب خورده كره ماه را بر آن نهاده اند، بندری زیبا در امتداد دریای عمان روبه اقیانوس هند واقع شده است.

آبادی بریس كه اخیراً به بندر صیادی تبدیل شده در حاشیه ساحلی شمالی دریای عمان در دهانه خلیج كوچكی واقع است. ارتفاع بریس از سطح دریا 10متر و حداقل عمق آب در خور4 متر است.

به لحاظ آخرین تقسیمات كشوری، بریس در دهستان نگور از بخش دشتیاری شهرستان چابهار واقع و فاصله آن ازمركز بخش «نگور» 44كیلومتر است. بندر بریس عمدتاً روی تشكیلات لایه های ماسه سنگی متراكم تا نیمه متراكم صدفدار دوران سوم زمین شناسی قرار گرفته كه بیرون زدگیهای آن در محدوده سطوح صخره یی مشرف به ساحل جنوبی قابل رؤیت است.

حداكثر دما در تیرماه 36 و حداقل آن16 درجه سانتیگراد در بهمن ماه است. میزان بارندگی در بریس بسیار كم است و در صورت بارندگی تالاب عظیمی درحد فاصل كوههای مشرف به بریس و نوار ساحلی شكل می گیرد كه یكی از زیباترین جلوه های مناظر طبیعی را به وجود می آورد كه می تواند در جذب توریست نقش بسزایی ایفا كند.

در امتداد ساحل دریای عمان، قبل از رسیدن به بندر بریس فعلی، به چند خانه متروكه برخورد می كنیم. آنجا نیز روزگاری مأمن صیادان و بومیان بریس بوده است. حدود صد سال پیش بریس دارای 35 باب خانه و قریب به 30 شناور بوده است. در اینجا نیز مسجد مانند هر روستای دیگری جزو اولین بناهای قوم بلوچ است. قسمت عمده بلوچهای بریس را «میدها» تشكیل می دهند. میدها ماهیگیران و لنج داران و ملوانانی هستند كه از وضع مالی نسبتاً خوبی برخوردارند. خانواده گسترده یكی از اشكال مهم استحكام بخشی به نظام اجتماعی بلوچ است.

جمعیت بومی و ساكن بریس، حدود 2750 نفر است كه این رقم باتوجه به مهاجرت نیروی كار از اطراف بریس درنوسان است.

صید و صیادی در بریس

با شروع توفانهای استوایی كه از حدود 15 خردادماه آغاز و تا آخر مردادماه ادامه می یابد، شناورهای كوچك از رفتن به دریا پرهیز می كنند و یا خط سیر خود را به سمت جاسك و تنگه هرمز تغییر خواهند داد. سرعت این توفانها گاه تا 55 نات نیز گزارش شده است. تعداد صیادان منطقه 1560 نفر است.

مقدار استحصال آبزیان در بندر بریس براساس آمار سال 1379 ، 2871 تن برآورده شده است. عمده ماهیان دریای عمان را ماهی حلوای سفید و سیاه، سنگسر قباد، هوور، شیر، شوریده و سرخو تشكیل می دهند. همچنین در سال ،1379 در منطقه بریس، 111246 كیلوگرم كوسه ماهی صید شد. انتهای باله دمی كوسه ماهی بعد از صید، قطع شده و به وسیله پمپاژ، خون كوسه خارج شده و آنگاه آن را نمك سود كرده به بازارهای پاكستان ارسال می كنند. قیمت هر كیلو گوشت كوسه در بازارهای پاكستان 60 روپیه است كه با برنامه ریزی صحیح در بهره برداری مناسب در صید این گروه از ماهیان و صدور آن به كشورهای همسایه و آسیای دور، سهم بسزایی در درآمد ارزی خواهد داشت. از دیگر آبزیان ذیقیمت كه در آبهای شور در سواحل صخره یی دریای عمان و من جمله بریس وجود دارد، سخت پوست زیبایی به نام شاه میگو یا «لابستر» است كه ارزش غذایی بالایی داشته و عمدتاً صادر می شود.

بریس با وجود 13 هزار هكتار اراضی مستعد پرورش میگو، بزودی شاهد واگذاری و شروع عملیات اجرایی ساخت و ساز استخرهای پرورش میگو خواهد بود. استقبال از مرحله اول واگذاری اراضی مستعد بریس فراتر از حدانتظار بوده و از مرز هشتصد تقاضا گذشته است و در میان آنها نام چند چهره اقتصادی و بنیاد خصوصی نیز دیده می شود.

بخش اول این طرح با سطح 6000 هكتار قادر خواهد بود حدود3000 نفر را به صورت مستقیم فعال كند. تولید میانگین 12000 تن میگو در هر دوره پرورشی در این مجتمع پرورشی زمینه بسیار مساعدی را برای صدور كالاهای غیرنفتی و تحصیل ارز فراهم می كند.

از مهمترین قابلیت های خدادادی بریس، مناظر بدیع و اسكله منحصر به فرد آن است كه می تواند نقش بسزایی در جذب گردشگران فرهنگ و طبیعت و گسترش اكوتوریسم و اگروتوریسم (گردشگری روستاهای شگفت) داشته باشد. این مهم منوط به تأمین امنیت، تزریق امكانات و بهادادن به تحقیقات و استفاده از كارشناسان خبره این كار است كه خود مقوله دیگری می طلبد.

منبع: بیابانهای ایران